Do V. Windholz (VW) thực hiện
Đây là một bài phỏng vấn với Chen Xiaowang (CW), cháu nội của quyền sư Thái cực nổi tiếng Trần Phát Khoa và là một trong các hảo thủ hàng đầu tại Trần gia bây giờ. Người phỏng vấn là V.Windholz, đệ tử ông tại Paris.
VW: Ý nghĩa của triền ti công trong Trần gia thái cực là gì ?
CW: triền ti công là một series bài tập cơ bản. Tại Trung hoa, triền ti có nghĩa là xoáy. Công nghĩa là vận động hay kỹ thuật. Việc thấu hiểu vấn đề này là quan yếu đối với người mới tập hay đã có kinh nghiệm để bổ túc cho việc luyện tập.
Nhờ việc luyện tập chuyên cần các bài tập này, người tập sẽ nhận thức được một nguyên tắc cơ bản: khi đan điền (trung tâm) động, toàn thân động theo.
VW: người nào đã sáng chế ra triền ti công ?
CXW: Trần Vương Đình (1600-1680), đời thứ chín ở Trần gia, đã sáng lập ra Thái cực quyền một môn võ độc đáo cũng như triền ti công. Cốt lõi trong môn võ của ông là vận động xoáy – đó là gốc rễ của mọi động tác. Do đó triền ti công hiện diện trong mọi vận động. Sự bí ẩn của triền ti công là vô hình với ngưới mới tập, chỉ mắt người lão luyện mới thấy thôi.
Theo cách dạy cổ truyền, người tập thường bắt đầu với bài lão giá (laojia), không có các bài tập cơ bản nào ngoài bài quyền. Đó chính là lý do cần nhiều năm luyện tập chuyên cần thì mới nắm bắt được nguyên tắc của triền ti công. Rất nhiều người dù sau nhiều năm tập vẫn không thực sự hiểu thấu nguyên tắc này và thành quả cũng bị hạn chế.
Vào thập niên 80 tại Trung hoa, do chính phủ khởi xướng và cũng để đơn giản hóa võ thuật cho việc phát triển trong quảng đại quần chúng, nhiều võ sư của các môn phái khác nhau đã hợp lại và chế tác ra một loạt các bài công cơ bản để giúp người tập hiểu rõ các kỹ thuật sau này.
Các kỹ thuật trong triền ti công đúng là được dạy vào thời điểm đó. Sau đó được phổ cập khắp thế giới như là một nền tảng cơ bản cho những người nghiêm túc tập luyện để có tể hiểu sâu hơn về Thái cực.
VW: ông có thể mô tả các kỹ thuật cơ bản của triền ti công ?
CXW: đầu tiên có các bài luyện tấn tĩnh (zhan zhuang), sau đó là các bài tập động. Zhan zhuang là tư thế chuẩn bị. Đỉnh đầu treo, lưng thẳng, cột sống thả lỏng, hai chân song song khoảng cách cỡ một vai, trừ các thế tấn thấp. Dù vậy người mới tập nên đứng tấn cao, đầu gối hơi gập. Tự nhiên thoải mái là nguyên tắc cốt yếu. Cùi chỏ cong và cổ tay thả lỏng.
Đan điền phải thả lỏng và thoải mái. Trong tư thế này người tập cần chú ý sự thẳng hàng của vai/hông, cùi chỏ/đầu gối, là nguyên nhân của nhiều ách tắc. Bên ngoài trọng lượng chia đều 2 chân. Bên trong tinh thần thoải mái tập trung. Do việc tập bài này, đan điền sẽ mạnh mẽ hơn và khí chu lưu dễ dàng hơn trong cơ thể, nhằm đạt tới nội ngoại hợp nhất.
Từ bài zhan zhuang này, người tập bắt đầu với kỹ thuật gọi là zhen mian chan si (triền ti đơn thủ), chuyển từ thế tĩnh sang động bằng khai hợp bộ. Sau đó là shuang shou chan si (triền ti song thủ), tập cả tĩnh, động có tiến lùi.
Sau đó là các kỹ thuật triền ti vòng nhỏ như tiểu triền ti đơn/song thủ và cuối cùng là các bài tập chân.
VW: Nhiều người cho rằng các bài tỉền ti công này chỉ dành cho người mới tập, ông thấy thế nào ?
CXW: tất nhiên đây là bài tập cơ bản. Nếu chúng ta so sánh Thái cực với thư pháp, thì triền ti công đối với Thái cực cũng như các chữ cái cơ bản trong thư pháp. Nếu không có các chữ cơ bản không thể nào có thư pháp được. Sau nhiều năm tập chuyên cần, người tập cấp cao hiểu các bài cơ bản rồi, nhưng họ vẫn luyện chúng nhằm tinh luyện thêm để lĩnh hội môn võ. Kiến thức thì không có giới hạn và đó chính là lý do chúng ta có thể tập lâu dài.
VW: điều gì cần thiết để tập các bài triền ti công đúng đắn, đâu là lỗi hay gặp nhất ?
CXW: trước tiên, người tập cần hiểu tư thế chuẩn bị (zhan zhuang), khi luyện thế này, ý đặt ở đan điền. Khi tư thế đúng rồi, khí tụ ở đan điền sau nhiều công rèn luyện sẽ có thể chu lưu khắp cơ thể. Khi đã hiểu bài này rồi, người tập sẵn sàng để học các kỹ thuật triền ti và tôn trọng nguyên tắc: đan điền động, toàn thân động.
Các lỗi cơ bản thường gặp là chuyển vai quá nhiều để thực hiện động tác, không hiểu việc dịch chuyển trọng lượng, vặn thân quá nhiều, cùi chỏ lộ, động quá ít hay quá nhiều, lực thân đổ lên gối...
Nếu mắc một trong các lỗi trên, khí sẽ bị tắc. Để tập đúng các ky thuật này, người tập cần kiểm soát cơ thể và hướng chuyển của tay thật hoàn hảo.
VW: khí chuyển vận thế nào trong vòng của kỹ thuật triền ti ? làm khi khí có thể xuống chân được ?
CXW: Chúng ta nên xem xét hai kỹ thuật chính: zhen mian chan si – trong đó vận động khởi từ đan điền. Hướng chuyển tay quyết định hướng chuyển thân. Khi đan điền chuyển dịch, tay giống như một công tắc điện, khí giống như giòng điện.
Khí đi từ tay ra eo, rồi từ eo về đan điền, sau đó ra lưng rồi quay trở lại tay.
Đường thứ hai là khí đi từ sau ra trước chẳng hạn trong tiểu triền ti. Khi tập các kỹ thuật này thân động như rắn, tạo ra các động tác khai hợp nối nhau. Khi khai khí chuyển từ đan điền ra tay, khi hợp khí chuyển từ tay về đan điền.
Một nhầm lẫn phổ biến là cho rằng khi chúng ta vận động, khí luôn đi từ đan điền ra các chi. Điều đó không đúng. Khi tập điều quan trọng là không mất cân bằng. Một phần khí tụ tại đan điền còn một phần đi khắp cơ thể.
Về việc khí chuyển xuống chân, khí chuyển sẽ tạo ra một sóng từ chân lên hông. Khi bàn chân mở ra ngoài khí chuyển từ đan điền xuống chân (ni chan) và ngược lại (su chan).
VW: khi tập tinh thần nên thế nào trong các bài tập này ?
CXW: nên tập trung 50% vào việc dẫn khí, còn 50% tự do. Nếu quá tập trung vào dẫn khí nhiều ách tắt có thể xảy ra.
VW: loại kình nào xuất hiện khi ta tập triền ti, đó có phải bằng kình không ?
CXW: tất nhiên, bằng kình xuất hiện trong mọi kỹ thuật. Nó tương ứng với cảm giác „đầy“ trong thân. Từ bằng kình có thể phát triển các loại kình khác (lý, tê, án...). Nếu không có nó ta chả phát triển được loại kình nào cả.
VW: triền ti công có phải là cách tốt nhất để tích lũy nội lực (kình) không ? Đâu là mối liên hệ giữa nó và phát kình ?
CXW: tập triền ti là một cách rất hay để tích tụ nội lực, nhưng tất nhiên đó không phải cách duy nhất. Việc tập còn có luyện quyền và binh khí. Sau đó người tập sẽ tập dần từ nhu đến cương. Thật ra việc luyện lực với bóng Thái cực hay các dụng cụ nặng khác chỉ nên tiến hành khi người tập đã hiểu và thực hành được các nguyên tắc cơ bản. Việc vội vã áp dụng chúng chỉ làm cho việc tồi tệ đi thôi.
Tất nhiên có sự liên quan giữa tập triền ti và phát kình. Khi mà khí chuyển êm ả và người tập hiểu các nguyên tắc vận động của Thái cực quyền thì họ có sẽ khả năng phát kình tốt.
VW: chúng ta có thể luyện nội lực bằng cách chỉ luyện quyền được không ?
CXW: theo lối cổ truyền, người tập chỉ luyện từ lão giá và không tập các động tác triền ti cơ bản. Trên thực tế cũng có thể chỉ luyện quyền mà thôi nhưng đó là cách khó hơn. Zhan zhuang, triền ti công cơ bản, tập với côn là các bài hữu dụng và nên được luyện hàng ngày.
VW: ông có cho là các bài triền ti công có ích để hiểu hơn về quyền, thôi thủ hay ứng dụng không ? Nếu đúng đâu là mối liên quan ?
CXW: Mối liên hệ là hiển nhiên. Khi hiểu được nguyên tắc rồi, người tập có thể áp dụng vào bài quyền, thôi thủ, ứng dụng. Từ các bài cơ bản, người tập sẽ tập qua các bài nhu (lão giá 19, 38 động tác) và rồi pháo chùy (lão giá, tiểu giá) - cuối cùng là binh khí (kiếm, đao, thương...)
Khi khí yếu thì người tập rất khó hóa lực trong khi tập thôi thủ hay ứng dụng. Đó là lý do tại sao việc tập các bài cơ bản là cần thiết cho quá trình luyện tập.
No comments:
Post a Comment